مردم كرمان در توصيف اين باغ مي‌گويند: سيدابوالحسن‌خان، والي كرمان مرد بخشنده‌اي بود و وقتي در دوره‌اي، مردم شهر در فقر و تنگدستي قرار گرفتند، او وجوهات و هدايايي را كه از سراسر دنيا برايش فرستادند در ميان مردم پخش كرد و پس از آن بود كه باغ والي كرمان به باغ آقا معروف شد.
سال‌ها بعد در دوره قاجار باغ و عمارت زيبايي كه در وسط آن قرار داشت به‌دست آقاخان محلاتي افتاد. اين باغ اما 123سال پيش توسط ژنرال «سايكس» به‌عنوان كنسولگري انگلستان در مناطق شرق و جنوب ايران انتخاب شد. كرمان در آن دوران، دروازه ورود به هند محسوب مي‌شد و براي ارتش انگليس از اهميت ويژه‌اي برخوردار بود؛ تا جايي كه عده‌اي كنسولگري انگليس در كرمان را پايگاه ديده‌باني انگليس‌ها عليه روس‌ها ناميدند كه راه را براي ارسال اخبار به وزارت خارجه انگلستان در هند نزديك مي‌كرد. باغ آقا تا چند سال در اختيار انگليسي‌ها بود تا اينكه انگلستان كنسولگري خود را در كشورهاي همسايه شرقي ايران تاسيس كرد. ژنرال سايكس هم بناي كنسولگري را در كرمان ترك كرد و اين بنا در اختيار شركت نفت ايران و انگليس قرار گرفت و به محل اقامت كاركنان و مديران شركت نفت تبديل شد ، تا روزي كه صنعت نفت ملي شد و بنا هم به شركت ملي نفت واگذار شد.
- ناجي لطفعلي خان زند
باغ آقا با نام لطفعلي خان زند هم گره خورده است. اين باغ قرار بود جان‌پناهي براي لطفعلي خان زند، آخرين پادشاه سلسله زنديه باشد. وقتي لطفعلي خان تصميم گرفت در كرمان بماند و با آغا محمدخان قاجار روبه‌رو شود، سيدابوالحسن خان مخالف با آمدن و ماندن لطفعلي خان بود و به او از طريق شخصي به نام سيف‌الدين كه برايش پيغام آورده بود، پيغام داد كه آمدن و ماندنت در كرمان به صلاح تو نيست و به صلاح مردم و من هم نيست. شما اگر مي‌خواهيد در كرمان زمينه تفريحي داشته باشي بيا و من اين باغ را مدتي در اختيارت قرار مي‌دهم. تفريح كن و خرجت را هم مي‌دهم اما لطفعلي‌خان زند نپذيرفت و در كرمان ماند و بعد هم كه ماجراي قتل عام مردم كرمان توسط آغا محمدخان قاجار پيش آمد.
- وقتي كه باغ زنده شد
از حدود يك سال پيش مركز موزهها و اسناد شركت نفت ايران دست به كار شد تا باغ آقا را دوباره زنده كند. تا يك سال پيش، باغ آقا كه عمري 200ساله دارد به مخروبه‌اي فراموش شده تبديل شده بود اما حالا حال و روز بهتري دارد و تا يك‌ماه ديگر تبديل به موزه مي‌شود.
دكتر اكبر نعمت‌اللهي، مدير مركز موزهها و اسناد ثبتي شركت نفت مي‌گويد: «2سال پيش بود كه تيم تحقيق و بررسي مركز موزهها و اسناد ثبتي شركت نفت اين عمارت تاريخي را كه متأسفانه در وضعيت نامناسبي قرار داشت و حتي بخشي از سقف و ديوارهايش نيز تخريب شده بود، شناسايي كرد و تصميم گرفته شد، اين باغ تاريخي براي راه‌اندازي موزه نفت كرمان انتخاب شود.»
وي مي‌گويد: «اين باغ در 2 مرحله مرمت شد تا همزمان با دهه فجر امسال افتتاح شود و گردشگران بتوانند از زيبايي اين عمارت و باغ تاريخي استفاده كنند. هرچند متأسفانه اين عمارت تاريخي تاكنون از سوي مسئولان ميراث فرهنگي در فهرست آثار ملي ايران به ثبت نرسيده اما كارشناسان دفتر موزه‌هاي وزارت نفت در تلاش هستند كه اين عمارت را به ثبت ملي برسانند.» مدير موزهها و اسناد شركت نفت درخصوص اقدامات مركز موزهها و اسناد شركت نفت در مجموعه باغ‌آقا مي‌گويد: «مرحله اول طرح ترميم استحكام‌‌بخشي اوليه بود كه مانع ادامه تخريب شد و در مرحله دوم بازسازي صورت گرفت. هم‌اكنون نيز اين طرح در مراحل پاياني است و در نظر داريم تا آخر آذر‌ماه به‌عنوان باغ‌موزه صنعت نفت آن را افتتاح كنيم.» به گفته نعمت‌اللهي، مرمت و بازسازي عمارت كنسولگري در فاز اول ١٤٥ميليون تومان و در فاز دوم كه بازسازي كامل‌تر انجام شد ٧٤٥ميليون تومان هزينه داشت.
- باغ تاريخي با سروهاي 500ساله
خانه‌‌هاي مسكوني داخل باغ‌آقا هنوز محل اقامت مديران منطقه‌اي شركت نفت است اما آن عمارت زيبا كه به‌عنوان كنسولگري از آن استفاده مي‌شد بعد از انقلاب بدون استفاده به حال خود رها شد و باد و باران هر روز قسمتي از آن را تخريب كرد. تقريبا چيزي از باغ باقي نمانده بود تا اينكه از يك سال پيش مرمت اين باغ به همت و تلاش مركز موزهها و اسناد شركت نفت آغاز شد. حالا باغ آقا از بهمن‌ماه امسال ميزبان گردشگراني است كه راهي كرمان مي‌شوند. درميان درختاني كه وجب به وجب باغ را فراگرفته‌اند، سروهايي با عمر 500سال به چشم مي‌خورند كه به سروهاي نعمت‌اللهي معروف هستند. اين باغ همچنين داراي يك عمارت كلاه‌فرنگي است كه با شيشه‌هاي رنگي پوشيده شده و اكنون قرار است به موزه شركت ملي نفت تبديل شود.
نظر شما